โรคไข้เหลือง (Yellow fever) คืออะไร

โดย

สิงหาคม 28, 2021

1896

ไข้เหลืองคืออะไร ความรู้เกี่ยวกับไข้เหลือง

โรคไข้เหลือง (yellow fever) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสเฉียบพลัน เป็นโรคประจำถิ่นในภูมิภาคทวีปแอฟริกาและอเมริกาใต้ ถือว่าเป็นหนึ่งในโรคติดเชื้อโบราณเก่าแก่ที่มนุษย์รู้จักดีมาหลายร้อยปีแล้ว อัตราการเสียชีวิตสำหรับผู้ที่ติดเชื้อโรคไข้เหลืองและมีอาการถือว่าสูง แต่เป็นโรคที่มีการป้องกันด้วยวัคซีนที่ได้ผลเป็นอย่างดี

เนื่องด้วยจุดหมายปลายทางในพื้นที่แหล่งรังโรคเป็นสถานที่ๆมีความน่าสนใจและดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกเดินเข้าไป ไม่ว่าจะเป็น การไปซาฟารีในทวีปแอฟริกา หรือการไปมาชูพิคชู สิ่งมหัศจรรย์ของโลกในอเมริกาใต้ ล้วนเป็นกิจกรรมที่ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคไข้เหลืองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในบทความนี้ผมจึงจะขออธิบายสั้นๆว่าไข้เหลืองเกี่ยวข้องกับนักเดินทางอย่างไร

ท่านสามารถอ่านบทความก่อนหน้าเกี่ยวกับ

อาการของผู้ที่ติด โรคไข้เหลือง

พาหะนำโรคไข้เหลือง

คือ ยุงลาย (Aedes) ซึ่งเป็นคนละสายพันธุ์กับที่มีในเมืองไทย หลังจากเราถูกยุงที่มีเชื้อกัดแล้ว ไวรัสจะเดินเข้าสู่กระแสเลือดภายในร่างกาย และเริ่มแบ่งตัวฟักตัวอีกประมาณ 3-6 วัน (Incubation period) ก่อนที่เราจะเริ่มมีอาการแสดงของโรค โดยอาการของโรคจะแบ่งออกเป็น 2 ระยะดังนี้

ช่วงแรกของการติดเชื้อ โรคไข้เหลือง

ผู้ป่วยมีอาการไข้สูง ปวดกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปวดบริเวณหลัง ปวดศีรษะรุนแรง เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน อาการต่างๆ ในช่วงแรกนี้จะกินเวลา 3-4 วัน ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการเพียงในช่วงระยะแรกเท่านั้นและอาการจะหายไปได้เอง มีเพียงส่วนน้อยที่อาการจะรุ่นแรงเข้าสู่ระยะที่สอง

ระยะที่สองของการติดเชื้อ โรคไข้เหลือง (Toxic phase)

เรียกว่า ระยะเป็นพิษ (Toxic phase) ผู้ป่วยกลับมามีไข้สูงขึ้นมาอีกครั้งภายใน 24 ชั่วโมงหลังจากที่ผ่านพ้นอาการช่วงแรกมา หลังจากนั้นจะมี อาการตาเหลืองตัวเหลือง (ซึ่งเป็นสาเหตุของชื่อโรค) ผู้ป่วยจะปวดท้อง และอาเจียนอย่างมาก ในระยะต่อมา ผู้ป่วยจะมีเลือดออกทางปาก ทางจมูก อาจมีอาเจียนหรือถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ผู้ป่วยมักเสียชีวิตเนื่องจากตับวาย และไตวาย ผู้ป่วยที่เข้าสู่ระยะที่สองจำนวนประมาณ 50% จะเสียชีวิต ภายใน 10-14 วัน

ความเสี่ยงของโรคไข้เหลืองในนักเดินทาง (ที่ไม่ได้ฉีดวัคซีน)

เนื่องด้วยโรคไข้เหลืองเป็นโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน และวัคซีนถือว่ามีประสิทธิภาพสูงและผลข้างเคียงที่ต่ำ การฉีดวัคซีนก่อนเดินทางเข้าพื้นที่เสี่ยงถือเป็นกฎหมายระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตามมีงานวิจัยที่แสดงถึงความเสี่ยงของการเป็นโรคไข้เหลืองในผู้ที่ไม่ได้ฉีดวัคซีนเอาไว้ให้เปรียบเทียบ ดังนี้

นักท่องเที่ยวที่เดินทางในแอฟริกาตะวันตก (West Africa) 2 สัปดาห์

มีความเสี่ยงที่จะติดไข้เหลือง 50 ต่อ 100,000
มีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากไข้เหลือง 10 ต่อ 100,000

นักท่องเที่ยวที่เดินทางในอเมริกาใต้ (South America) 2 สัปดาห์

มีความเสี่ยงที่จะติดไข้เหลือง 5 ต่อ 100,000
มีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากไข้เหลือง 1 ต่อ 100,000

ประเทศไหนถือว่าเป็นเขตติดต่อ โรคไข้เหลือง

ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข ประกาศรายชื่อประเทศหรือดินแดนที่เป็นเขตระบาดของโรคไข้เหลือง ทั้งหมด 42 ประเทศ ดังนี้

***ภาพในแผนที่ด้านล่างเป็นข้อมูลของทางกรมควบคุมโรคติดต่อของสหรัฐอเมริกา (US CDC) ซึ่งข้อมูลบางส่วนอาจจะไม่ตรงกับของทางกระทรวงสาธารณสุขของประเศไทยครับ***